Vandaag werd nog maar eens duidelijk dat België arbeid zwaar belast. Uit cijfers van Eurostat blijkt dat 42,8% van wat arbeid oplevert wordt wegbelast (door sociale bijdragen en inkomensbelasting). Als je dat vergelijkt met onze buurlanden en met de drie Scandinavische landen die in de EU zitten, dan blijkt dat België aan de top staat van de arbeidslasten, zoals blijkt uit onderstaande figuur.

Bron: Eurostat

Maar in België gaat er een relatief groot aandeel van het BBP naar arbeid. Daar bestaan ook cijfers van bij de Europese Commissie onder de vorm van ‘adjusted wage share’. Dat meet het aandeel van het BBP dat naar lonen gaat (vóór belastingen en sociale bijdragen) als vergoeding voor arbeid; het andere deel gaat naar de vergoeding van kapitaal. België staat wat betreft het ‘loonaandeel’ op plaats twee, na de UK, zoals blijkt uit onderstaande figuur.

Bron: Ameco

Als je het bruto loonaandeel vermenigvuldigt met de loonlasten dan krijg je het netto loonaandeel in het totaal BBP. België schuift dan een paar plaatsje op in de rangschikking, zoals uit onderstaande figuur blijkt. De hoge arbeidslasten worden dus een beetje gecompenseerd doordat het loonaandeel zo hoog is, waardoor de Belgische werknemer netto gezien niet meer achteraan bengelt.

Bron: Eurostat+Ameco (en eigen berekening)

Het netto loonaandeel (of ‘wage share after taxes’) is wat de werknemers netto in hun loonzakje krijgen. Dat kan je sparen of consumeren. Als je het consumeert moet je opnieuw belastingen betalen onder de vorm van BTW en andere vormen van belastingen. De netto consumptie kan dus bekeken worden als het ‘netto loonaandeel’ vermenigvuldigt met (100% – consumptietaks). Dat geeft onderstaande figuur.

Bron: Eurostat+Ameco (en eigen berekening)

Dit is wat je de werknemers netto potentieel kunnen consumeren, na alle belastingen. België staat nu plots in de middenmoot. Als werknemer doen we het wat betreft mogelijke netto consumptie niet zo slecht.

De Scandinavische landen staan achteraan. Vooral Denemarken gaat omlaag. De reden is dat deze landen veel financieren via hun overheid. Het is nog maar eens het bewijs dat overheidsuitgaven op zich niets zeggen (wat krijg je ervoor terug?). Als liberaal is voor mij het overheidsbeslag geen graadmeter, maar wel in welke mate dat er zoveel mogelijk gelijke kansen worden gegeven (en wat dat betreft kan het veel beter). En ik bevind me daarbij in goed gezelschap.

Betekent dit dat er geen probleem is met onze arbeidslasten. Ik denk het wel. In België betaal je al vanaf 35.000 euro jaarinkomen het hoogste tarief van ongeveer 53,5% (incl. gemeentelijke opcentiemen). Dat fnuikt mensen die vooruit willen en geeft mensen onvoldoende kansen.

Welk beleid?

Alvast drie verschuivingen/veranderingen waarvan ik denk dat ze goed zouden zijn:

1. verschuiving van arbeidslasten op lage inkomens naar hoge inkomens: zoals hiernet gezegd betalen de lage inkomens te snel te veel belastingen; binnen de arbeidslasten moet er een verschuiving komen van lagere naar hogere inkomensklassen

2. bedrijfssubsidies in België zijn veel hoger dan in de 7 buur- en of toplanden (behalve Denemarken): die zou je kunnen verlagen (halveren zelfs) in ruil voor lagere lasten op bedrijven;

3. schaf de loonvorming op anciënniteit af: in België blijven de lonen veel meer doorstijgen dan in de 7 buur- en of toplanden (behalve Frankrijk) waardoor de oudere werknemers zich uit de markt prijzen. Daardoor moeten we veel betalen aan pensioenen en zijn onze arbeidslasten te hoog.

En buiten belastingsverschuivingen zou ik een debat willen over de kerntaken van de overheid. Die doet volgens mij sommige dingen te veel (ik heb er hier, hier en hier over geschreven). Andere dingen doet ze te weinig, zoals meer gelijke kansen geven (ik heb daarover onder meer hier, hier, hier, en hier over geschreven).

Tot slot. Een verschuiving naar belastingen op kapitaal lijkt me op basis van de bovenstaande cijfers niet aangewezen: het loonaandeel is relatief hoog, wat betekent dat het kapitaalaandeel relatief laag is. En in tegenstelling van wat men vaak zegt, blijkt uit de cijfers van Eurostaat dat België ook al heel wat belastingen heft op kapitaal. Daardoor is het Belgische kapitaal-aandeel na belastingen het vijfde in het rijtje van 8 beschouwde landen (er zijn enkel data van 2000 voor wat betreft de belasting op kapitaal in Denemarken). Je kan zelfs stellen dat, als je het netto bekijkt, de werknemer in in België relatief gezien iets beter af is dan diegene die kapitaal verschaft.

Bron: Eurostat+Ameco (en eigen berekening)