Binnenkort wordt ons huis verbouwd. Daarvoor moet er echter eerst een deel van de woning worden afgebroken. Om de kosten van de verbouwing te drukken heeft deze kleine neringdoener besloten de afbraak zelf te doen.
Geen probleem, natuurlijk, want ondergetekende staat bekend als een handige Harry. Alleen zal de aannemer mogelijks 2 maanden vroeger kunnen beginnen dan verwacht en moet de afbraak dus veel sneller gaan. Het leek me dus een goed idee om de nodige hulp op de markt te kopen, de arbeidsmarkt, dan. Daarenboven is het een interessant experiment om zelf te ondervinden wat er allemaal bij komt kijken indien je als particulier hulp wil inhuren zonder beroep te doen op het zwarte circuit.
Het eerste telefoontje ging dan ook naar het interim-kantoor. Mijn vraag was simpel: ik wil als particulier twee arbeiders voor een dag inhuren om het puin van de afbraak naar de container op straat af te voeren. Dat bleek een ongebruikelijke vraag, niet zozeer wat het werk betreft, maar wel dat ik een particulier ben: het interim-kantoor blijkt immers nooit te werken met particulieren (ze vroegen onder meer of ik een BTW-nummer heb, quod non). Ze verwezen me dan maar naar de studentenjobdienst van de plaatselijke universiteit.
Bij de studentenjobdienst maakten ze vlot een account aan voor mij zodat ik een zoekertje kon plaatsen. Ik vroeg of er vaste uurlonen zijn, wat niet het geval is. Een gebruikelijk tarief, zo zei men, is 10€ per uur. Als een student minder dan 50 dagen gewerkt heeft op een jaar, moet de student slechts 2,71% sociale bijdragen betalen en de werkgever 5,43%(solidariteitsbijdrage), in totaal 8,14% dus. Dat is een schijntje ten opzichte van de normale sociale bijdragen. Er moet ook geen bedrijfsvoorheffing betaald worden. De solidariteitsbijdragen komt dus neer op 0,8 €/uur: daarvoor ga je toch niet naar het zwart circuit, bedacht ik me. Maar toen ik vroeg hoe ik als particulier die solidariteitsbijdrage kan betalen (en dus het loon in het wit), bleek ook dat een ongebruikelijke vraag te zijn en kon men mij daar geen antwoord op geven. De persoon verwees me dan maar naar een sociaal secretariaat waarmee de universiteit vaak werkte.
Derde telefoontje ging dus naar het sociaal secretariaat. Om sociale bijdragen te kunnen betalen (dus ook de solidariteitsbijdrage van 8,14% voor studenten), blijk je een RSZ-nummer nodig te hebben, evenals een ondernemersnummer. Kafka, dus, want je moet daarvoor een éénmanszaak beginnen. En als je daarbovenop nog beroep doet op een sociaal secretariaat, dan wordt dat een “dure grap”, aldus de persoon van het sociaal secretariaat, die me vroeg waarom ik niet naar een interim-kantoor ging… Toen ik haar zei dat ze me daar naar een BTW-nummer vroegen, vond ze dat wat vreemd.
Ik dus terug naar het hetzelfde interim-kantoor, waar ze me na licht aandringen met de office manager door verbonden. Ook voor de office-manager bleek mijn vraag ongebruikelijk, maar men ging navraag doen en me terugbellen. Nog geen kwartiertje later kreeg ik een telefoontje dat het mogelijk was om als particulier arbeiders in te huren via het interim-kantoor. Wel onder de voorwaarden dat de studentenarbeiders zelf geen afbraak mogen doen wegens te gevaarlijk; ze mogen enkel het puin afvoeren (als er wel afbraakwerken zijn, dan sturen ze meer gekwalificeerde mensen, maar dan ook tegen het loon dat geldt in de bouwsector).
Het uurloon is 10 €/uur, maar dat wordt vermenigvuldigd met 1,5 en er komt nog eens 21% BTW bij. Ook nog wat kosten voor vervoer en nog iets anders (samen 0,5 €/uur) en het loon dat ik zal moeten betalen is ongeveer 18,5 €/uur.
In de factor 1,5 zit de 5,43% sociale bijdragen die de werkgever moet betalen en heel wat andere kostenposten, maar wellicht is het grootste stuk de marge die het interim-kantoor neemt. Gezien de ad hoc-oplossing en (bijgevolg) het gebrek aan concurrentie (want niemand vraagt ernaar) is deze marge waarschijnlijk meer te verklaren door een monopolistische prijszetting dan door een prijszetting in een concurrentiële omgeving.
Twee studentenarbeiders voor een dag inhuren kost me dus 2*8*18.5 = 296 euro, of een meerkost van 136 euro tegenover zwart werk (tegen 10 €/uur of 160 euro). Witte arbeid kost me dus 85% meer dan de zwarte. Anderzijds, als je een aannemer inhuurt, mag je rekenen op minstens 35 €/uur. Met andere woorden, door zelf af te breken (waarvoor toch enige handigheid nodig is, al zeg ik het zelf) en het eenvoudige, maar zware werk uit te besteden kan je de loonkost minstens halveren. Dat lijkt me een goede deal. Maar je betaalt natuurlijk nog steeds 136 euro extra, terwijl ik nu nagenoeg zeker weet dat niemand dat in het wit doet, want er is totaal geen markt voor.
Ik heb uiteindelijk besloten om het toch te doen. Maar toegegeven, dat is meer ingegeven door het feit dat ik een blogpost wou schrijven over mijn zoektocht naar wit werk en ik het dan niet kon maken om het uiteindelijk in het zwart te doen (dat maakt het wel veruit mijn duurste blogpost tot nu toe 😉 ). Het voelt immers toch een beetje onnozel om per se deze arbeid in het wit te willen kopen als je weet dat werkelijk iedereen rond jou dit in het zwart doet. Bovendien is de markt helemaal niet voorzien om dit in het wit te doen, waardoor ik waarschijnlijk nog eens een hogere (monopolistische) prijs betaal in plaats van een prijs in een echt concurrentiële markt.
Tot slot, ik weet niet eens zeker of het wel onwettig is om jobstudenten in te huren en hen gewoon 10€/uur te betalen zonder de solidariteitsbijdrage of andere bijdragen (dan is er wel een verzekering nodig voor huishoudpersoneel, wist iemand me te vertellen). Het lijkt er in ieder geval sterk op dat het legaal zou zijn, want iedereen doet het. Maar het feit dát ik het niet zeker weet of het al dan niet wettig is, zegt ook veel over ons systeem.
