In een column voor MO* die vandaag gepubliceerd werd, argumenteer ik dat een inkomensbelasting van 75% op een inkomen boven 1 miljoen euro rechtvaardig is. Ik schrijf onder meer het volgende:

 We aanvaarden een progressiviteit tussen 0 en 35.000 euro, maar er is geen progressiviteit tussen 35.000 euro en één, twee of vijf miljoen. Waarom eigenlijk? Rechtvaardiger zou zijn om de 50 procent pas vanaf pakweg 70.000 euro te innen en vervolgens de belastingvoet gradueel te laten stijgen tot 75 procent vanaf één miljoen euro.

Wat ik hiermee bedoel is dat het marginale tarief niet meer toeneemt vanaf 35.000 euro. Maar wat betreft het gemiddelde tarief is er wel nog progressiviteit. Ik stel de zaken in de column dus te simpel voor, en vandaar deze aanvulling (mijn basisstelling blijft echter, namelijk dat de progressiviteit van de huidige belastingsschalen onvoldoende is voor de topinkomens).

De figuur hieronder geeft het huidige marginale belastingtarief (blauwe lijn), het gemiddelde huidige belastingstarief (zwarte lijn), het nieuwe marginale belastingtarief als je een marginale taks van 75% zou invoeren vanaf 1 miljoen euro (rode lijn) en het gemiddelde nieuwe belastingtarief met de marginale taks van 75% (paarse lijn). De inkomens variëren van 0 tot 2 miljoen euro.

De tabel hieronder vat de gegevens een beetje samen voor verschillende inkomensniveaus wat betreft de gemiddelde belasting die iemand betaalt, zowel voor het huidige tarief als voor het nieuwe tarief met een marginale taks van 75% voor inkomens boven 1 miljoen euro. Het inkomen start bij 10.000 euro en verdubbelt telkens. De kolom ‘belasting’ geeft het absolute bedrag dat ze betalen, ‘belasting%’ geeft het procentuele aandeel (de gemiddelde belasting) en de kolom ‘stijging’ geeft de stijging van deze gemiddelde belasting in procentpunten wanneer het inkomen verdubbelt. De kolom met ‘stijging’ bekijkt dus welk deel van het inkomen er extra wordt afgenomen als het inkomen verdubbelt.

Bij het huidige tarief is de stijging het hoogst in het begin, wat normaal is omdat de eerste schijf tot ongeveer 7.000 euro belastingvrij is. De stijging daalt echter en voor de echte topinkomens, namelijk deze boven 1 miljoen is de stijging quasi nihil. Bij het nieuwe tarief hebben we uiteraard hetzelfde verloop tot 1 miljoen euro. Vanaf 1 miljoen stijgt het aandeel weer.

Een discussie over de rechtvaardigheid van het huidige en het nieuwe tarief zou zich moeten beperken tot een budgetneutrale verandering: dit wil zeggen dat de overheid met de twee tariefforumles evenveel inkomsten moet verwerven. Zoniet beland je ook in een discussie over hoeveel de overheid mag innen of hoeveel taken de overheid moet uitvoeren, wat een andere discussie is (hoewel ook interessant, natuurlijk).

Als je dus enkel een budgetneutrale verandering toelaat, dan is het volgens mij rechtvaardiger om het huidige toptarief van 50 procent pas later te innen en vervolgens de belastingvoet gradueel te laten stijgen. In de column stel  ik voor om de 50 procent pas vanaf pakweg 70.000 euro te innen en vervolgens de belastingvoet gradueel te laten stijgen tot 75 procent vanaf één miljoen euro.

Dat is wellicht te optimistisch: de groene lijn op de bovenstaande figuur geeft het aandeel van de aangiftes boven een bepaald inkomen. Het aandeel dat een belastbaar inkomen aangeeft tussen 34.000 en 70.000 is bijna 20%, boven de 70.000 euro slechts 5,3% (excel – cijfers 2009). Dat is wellicht onvoldoende opdat mijn voorstel budgetneutraal is.

Maar dan spreken we al over de praktische implementatie. Het punt dat ik wil maken is dat de progressiviteit quasi niet bestaat voor toplonen: of je nu een half miljoen, 1 miljoen of 5 miljoen verdient: je betaalt ongeveer hetzelfde aandeel aan belastingen, terwijl dat aandeel voor de lagere inkomens wel sterk stijgt. Als je die progressiviteit wil herstellen op een budgetneutrale manier, dan moet je de huidige hogere marginale belastingsvoeten pas voor hogere inkomens gaan innen dan nu het geval is en moet je de topinkomens sterker belasten dan het huidige maximumtarief van 50%.